Không chỉ riêng bộ môn đua xe Go-Kart mà đối với tất cả môn đua xe thể thao tốc độ khác, yếu tố bảo hộ an toàn đóng vai trò rất quan trọng, nhất là sau vụ tai nạn của huyền thoại F1 Ayrton Senna hay tay đua NASCAR Dale Earnhardt. Một trong những dụng cụ bảo hộ phải nhắc đến đầu tiên là nón bảo hiểm. Nón bảo hiểm đua Go-kart cũng cần đảm bảo các quy chuẩn an toàn để mang lại cho người chơi một cuộc đua tốc độ đúng nghĩa.
1. Các tiêu chuẩn an toàn đối với nón bảo hiểm
Bạn đã từng nghe qua DOT, SNELL hay ECE khi chọn mua nón bảo hiểm chưa? Đây là các loại chứng chỉ phổ biến trên thế giới dành cho tất cả các loại nón bảo hiểm. Ở Mỹ, chứng chỉ DOT và SNELL là phổ biến nhất. Trong đó, DOT là bắt buộc, còn SNELL được cấp bởi một tổ chức phi lợi nhuận. Bên cạnh đó, tiêu chuẩn ECE R22.05 phổ biến ở châu Âu. Hơn 50 quốc gia và mọi tổ chức đua xe lớn trên thế giới đều công nhận tiêu chuẩn này. Ngoài ra còn có các chứng chỉ dành cho nón bảo hiểm khác như SHARP ở Anh và CRASH ở Úc.
2. Tiêu chuẩn an toàn DOT dành cho nón bảo hiểm Go-kart
DOT là viết tắt của cụm từ Department Of Transportation (Bộ giao thông Vận tải) tuân theo tiêu chuẩn mang tên FMVSS #218 (Tiêu chuẩn An toàn Phương tiện Cơ giới Liên Bang). Bộ tiêu chuẩn này quy định các bài kiểm tra mà một chiếc nón phải vượt qua trước khi được tung ra thị trường tại Mỹ. Người tiêu dùng có thể nhận biết dễ dàng nón bảo hiểm đạt tiêu chuẩn này bằng ký hiệu DOT nằm ở phần sau gáy của nón.
Muốn đạt được chuẩn DOT cần phải trải qua các bài kiểm tra, kiểm định một cách kĩ lưỡng. FMVSS 218 thiết lập các tiêu chuẩn trong ba lĩnh vực hoạt động của nón bảo hiểm: khả năng hấp thụ lực tác động thông qua các bài kiểm tra chống va đập; khả năng chống đâm xuyên; và cuối cùng là độ chắc chắn không bị trượt ra khi có tai nạn.
Nón chuẩn DOT phải vượt qua một số bài kiểm tra như sau:
+ Nón bảo hiểm thử nghiệm được thả từ độ cao cố định là 1,83 mét, để tạo ra lực G tương đương 400G, và được tạo ra để rơi xuống mặt phẳng cũng như mặt cầu.
+ Đối với bài kiểm tra độ xuyên thấu, một thanh nhọn được thả vào nón bảo hiểm để kiểm tra xem nó có đâm xuyên qua vỏ và lớp lót EPS hay không. Nếu chân sút tiếp xúc với phần đầu hoặc gây ra bất kỳ thiệt hại nào khác cho phần đầu, nón bảo hiểm sẽ không đạt yêu cầu trong bài kiểm tra.
+ Thử nghiệm hệ thống dây gài giữ nón bảo hiểm dưới áp lực. Tải trọng trên dây đai bắt đầu ở mức 22,7kg, được áp dụng trong 30 giây và tăng dần lên 136 kg trong 120 giây. Dây gài của nón không được dịch chuyển nhiều hơn một giới hạn quy định để vượt qua thử nghiệm.
Tuy nhiên, bộ quy chuẩn DOT vẫn còn một số điểm chưa hợp lý. Thứ nhất, bộ tiêu chuẩn này chưa có bản cải cách nào từ năm 1972, có nghĩa là tiêu chuẩn an toàn DOT vẫn chưa thay đổi trong gần 50 năm qua. Thứ hai, tiêu chuẩn DOT là một bộ tiêu chuẩn tự ràng buộc và tự đánh giá, đồng nghĩa với việc các công ty sản xuất thiết kế nón bảo hiểm tự đưa ra các bài kiểm tra của họ (theo tiêu chuẩn DOT) nên sự đánh giá sẽ mang tính chủ quan, họ có thể gắn mác DOT bất cứ khi nào họ cảm thấy sản phẩm đã đạt tiêu chuẩn. Do đó, tất cả các nón có gắn nhãn DOT đều đạt chuẩn trên lý thuyết cho đến khi bộ GTVT Hoa Kỳ tiến hành kiểm tra ngẫu nhiên các mẫu nón trên thị trường. Hình phạt nếu phát hiện nón không đạt chuẩn lên đến $5000, nhưng cũng không bằng thiệt hại gây ra cho người sử dụng (nhưng cũng không so được với nón mua ở Nguyễn Trãi :D)
3. Tiêu chuẩn ECE R22.05 dành cho nón bảo hiểm Go-Kart
Tuy không phổ biến ở Mỹ, nhưng chuẩn ECE phổ biến hơn trên toàn cầu. ECE là từ viết tắt của Ủy ban Kinh tế Châu Âu. Bộ tiêu chuẩn này được cập nhật nhiều lần kể từ khi ban hành. Nó được biểu thị bởi R22.05 - số “05” tượng trưng cho số lần cập nhật kể từ năm 2000 đối với “Yêu cầu 22” trong danh sách các quy định liên quan đến an toàn xe cơ giới ở EU.
Cũng giống như DOT, ECE xây dựng chuẩn nón bảo hiểm có khả năng hấp thụ va cham thay vì chống va đập. Do đó, không phải nón bị vỡ là “dỏm” đâu nhé. Nguyên lý của nó là phát tán lực qua thiết kế bề mặt của nón, sẽ làm vỡ lớp ngoài của nón trong trường hợp va chạm mạnh, để hạn chế truyền lực thẳng vào bên trong đầu và cổ của người đội.
Một số điểm gắt gao hơn so với chuẩn DOT:
+ Bề mặt của nón được thử nghiệm về khả năng chống mài mòn
+ Thử nghiệm độ cứng của nón bảo hiểm bằng cách đo độ biến dạng của vỏ nón khi tác động lên đến 630 Newton.
Với những nón bảo hiểm đạt chuẩn, bạn sẽ thấy ký hiệu ECE ở phía sau gáy của nón bảo hiểm (tương tự DOT) kèm theo số hiệu của quốc gia thực hiện bài kiểm tra trên quai đeo nón. Ví dụ: nếu bạn thấy ký hiệu E6 ở quai đeo một chiếc nón, thì có nghĩa là mũ này đã được kiểm tra ECE ở Bỉ (Belgium). Mã các quốc gia trên quai đeo nón chuẩn ECE: E1 (Đức), E2 (Pháp), E3 (Ý), E4 (Hà Lan), E11 (Anh).
Không giống như chuẩn DOT, hệ thống ECE yêu cầu lấy mẫu theo lô khi bắt đầu sản xuất, gửi tối đa 50 nón bảo hiểm/kính che mặt cho phòng thí nghiệm được chỉ định để kiểm soát chất lượng ngay trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên, kẽ hở của tiêu chuẩn này nằm ở việc các bài kiểm tra chỉ được thực hiện ở một vị trí cố định trên thân nón, và vị trí kiểm tra đó chưa bao giờ thay đổi. Do đó nhà sản xuất có thể lựa chọn gia cố vị trí bị kiểm tra và vượt qua bài kiểm tra một cách dễ dàng.
4. Tiêu chuẩn SNELL dành cho nón bảo hiểm Go-kart
Không giống như ECE và DOT là các cơ quan chính phủ cấp các chứng chỉ an toàn cho nón bảo hiểm, Snell Memorial Foundation là một tổ chức phi lợi nhuận tư nhân được thành lập vào năm 1957 nhằm đưa ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về nón bảo hiểm trong thi đấu tốc độ, được Daniel Junior Thomas thành lập năm 1957 sau cái chết của bạn ông - Tay đua William Pete Snell trong 1 cú lật xe vì thời đó người ta còn đội nón bảo hiểm da.
Mỗi 5 năm thì SNELL sẽ có 1 tiêu chuẩn mới, hiện tại đang là M2015. Tiêu chuẩn SNELL được coi là một trong những tiêu chuẩn khắt khe nhất đối với nón bảo hiểm xe động cơ lẫn xe đạp cũng như đối với các thiết bị bảo hộ khác. Tổ chức vẫn duy trì chất lượng nghiêm ngặt này như những ngày đầu và tự khẳng định mình là “bộ tiêu chuẩn an toàn cao nhất dành cho nón bảo hiểm”.
Nón bảo hiểm chuẩn SNELL sẽ kiểm định qua 5 bài kiểm tra 5 góc độ khác nhau, bao gồm: thả rơi từ nhiều độ cao khác nhau, khả năng sử dụng tại các dải nhiệt độ khác nhau, kiểm tra phần cằm và chóp che nắng, đốt nón để kiểm chứng tính kháng lửa và cuối cùng là bắn 3 phát đạn chì đối với phần kính chắn. Các bài kiểm tra chuẩn SNELL được khẳng định có độ khó bằng hoặc hơn các bài kiểm tra tương tự của DOT. Do đó, một nón bảo hiểm đạt chuẩn SNELL thì chắc chắn sẽ đạt chuẩn DOT, tuy nhiên nón đạt chuẩn DOT chưa chắc đã đạt chuẩn SNELL.
Khác với quy trình giám định và các cấp độ tiêu chuẩn an toàn của DOT, đối với SNELL, nhà sản xuất phải đăng ký kiểm tra cho mẫu nón bảo hiểm của họ, sau khi gửi mẫu kiểm tra và được cấp chứng chỉ tiêu chuẩn an toàn từ SNELL thì mẫu nón bảo hiểm mới chính thức được mang ký hiệu SNELL.
Lời kết
Mong bài viết tổng hợp này đã cung cấp cho bạn kiến thức về các tiêu chuẩn dành cho nón bảo hiểm. Bạn có thể áp dụng để lựa chọn cho mình một chiếc nón bảo hiểm an toàn, chất lượng trong bất kỳ bộ môn thể thao tốc độ nào, hoặc thậm chí là sử dụng khi đi mô tô hằng ngày. Tại Mỹ thì SNELL được biết đến như “siêu sao” của “helmet biz”. Mặc dù là tiêu chuẩn đăng ký thêm nhưng các nhà sản xuất luôn cố gắng kiểm định theo tiêu chuẩn SNELL để chứng minh nón của họ là tốt nhất. Do đó, khi chọn mua một chiếc nón bảo hiểm go-kart chuẩn có chứng nhận đến từ SNELL bạn hoàn toàn có thể yên tâm rồi đấy!